Sztuczne jeziora (zbiorniki retencyjne) to ogromne konstrukcje hydrotechniczne, które pełnią kluczową rolę w zaopatrzeniu w wodę, energetyce, rolnictwie i ochronie przeciwpowodziowej. Niektóre z nich osiągają rozmiary porównywalne z naturalnymi jeziorami – a czasem nawet je przewyższają.
Poniżej przedstawiamy największe sztuczne jeziora świata, usystematyzowane według kontynentów.
Afryka – największe sztuczne jeziora na świecie
1. Zbiornik Volta (Ghana)
Zbiornik Volta to największe sztuczne jezioro świata pod względem powierzchni – zajmuje aż ok. 8 502 km². Powstał w wyniku budowy tamy Akosombo na rzece Volta. Jego zadaniem jest produkcja energii elektrycznej oraz regulacja poziomu wody w regionie. To strategiczne źródło zasilania dla Ghany i sąsiednich państw.
2. Jezioro Nasser (Egipt/Sudan)
Jezioro Nasser o powierzchni ok. 5 250 km² to rezultat budowy tamy Asuańskiej na Nilu. Oprócz funkcji energetycznych i irygacyjnych, odgrywa ono kluczową rolę w kontroli powodzi i magazynowaniu wody dla Egiptu.
3. Zbiornik Kariba (Zambia/Zimbabwe)
Kariba jest jednym z największych zbiorników na świecie pod względem objętości. Zajmuje powierzchnię ok. 5 580 km² i znajduje się na granicy Zambii i Zimbabwe. Umożliwia wytwarzanie energii elektrycznej i wspomaga lokalne rolnictwo.
Ameryka Północna – zbiorniki o ogromnej pojemności
4. Zbiornik Williston (Kanada)
Położony w Kolumbii Brytyjskiej, Zbiornik Williston to największy zbiornik wodny Kanady – zajmuje powierzchnię ponad 1 700 km², ale jego największym atutem jest pojemność – ok. 74,3 km³. Powstał na potrzeby elektrowni wodnej W.A.C. Bennett Dam.
5. Zbiornik Robert-Bourassa (Kanada)
Również w Kanadzie, Robert-Bourassa to część systemu hydroenergetycznego Hydro-Québec. Ma imponującą pojemność ponad 61 km³ i zasilany jest przez tamę o tej samej nazwie.
6. Jezioro Mead i Powell (USA)
W Stanach Zjednoczonych największe zbiorniki to Jezioro Mead i Jezioro Powell, oba na rzece Kolorado. Choć nie są największe pod względem powierzchni, ich znaczenie gospodarcze i energetyczne dla południowego zachodu USA jest ogromne.
Azja i Europa – rosyjskie kolosy
7. Zbiornik Bracki (Rosja)
To jeden z największych zbiorników na świecie, zarówno pod względem powierzchni, jak i objętości. Zasilany przez rzekę Angarę, ma ponad 5 400 km² i kluczowe znaczenie dla Syberii – zwłaszcza w zakresie energetyki.
8. Zbiornik Krasnojarski (Rosja)
Kolejny potężny zbiornik Rosji na rzece Jenisej, o dużym znaczeniu dla lokalnych elektrowni wodnych. Choć mniej znany, imponuje rozmiarem i złożoną strukturą hydrologiczną.
Ameryka Południowa – zbiorniki hydroenergetyczne
9. Zbiornik Itaipu (Brazylia/Paragwaj)
Jeden z największych zbiorników związanych z hydroelektrownią Itaipu – dawniej największą na świecie. Choć jego powierzchnia nie należy do największych (ok. 1 300 km²), zbiornik ten wspiera produkcję gigantycznych ilości energii dla Brazylii i Paragwaju.
10. Zbiornik Brokopondo (Surinam)
Powstał na rzece Surinam i pokrywa powierzchnię ok. 1 500 km². Służy głównie do zasilania energetycznego lokalnego przemysłu i miasta Paramaribo.
Tabela porównawcza – największe sztuczne jeziora świata
| Zbiornik | Powierzchnia (km²) | Kontynent |
|---|---|---|
| Zbiornik Volta | ~8 500 | Afryka |
| Jezioro Nasser | ~5 250 | Afryka |
| Zbiornik Kariba | ~5 580 | Afryka |
| Zbiornik Bracki | ~5 400 | Azja/Europa (Rosja) |
| Williston Lake | ~1 700 | Ameryka Północna |
| Robert-Bourassa | ~2 800 | Ameryka Północna |
| Jezioro Powell | ~653 | Ameryka Płn. |
| Jezioro Mead | ~640 | Ameryka Płn. |
| Brokopondo | ~1 500 | Ameryka Południowa |
| Zbiornik Itaipu | ~1 350 | Ameryka Południowa |
Wnioski
- Największy sztuczny zbiornik na świecie pod względem powierzchni to Zbiornik Volta w Ghanie.
- Zbiorniki w Rosji i Kanadzie dominują pod względem objętości i znaczenia energetycznego.
- Na wszystkich kontynentach sztuczne jeziora pełnią funkcje strategiczne: produkcja energii, kontrola powodzi, irygacja, retencja i zaopatrzenie w wodę.
